Na comunidade de Sasle

Esta semana estivemos na comunidade de Sasle pasando uns días, foi coma estar na casa, e se podemos habemos voltar. Evidentemente as comodidades non son as mesmas, aínda que a nós nos deixaran a mellor cama e non nos faltara de nada.
Acolleunos a familia de Don Pedro e Dona Marina, beneficiarios do proxecto. Unha familia ben numerosa coma a maioría na zona rural, 14 fillos e trinta e pico netos, aínda que agora na casa non son tantos.

Estivemos facendo as enquisas sobre as cociñas melloradas e árbores frutais que nos faltaban (faremos unha entrada especial para isto), escoitando as historias tanto dos rapaces coma da xente maior, e sobre todo aprendendo dos seus costumes e intentando practicar un pouquiño: facer “tortilla” (que é unha torta de millo), madrugar para ordeñar (aínda que isto vindo de Galicia non é nada novo), ir buscar a auga bastante lonxe (gracias a un proxecto algunhas casas da comunidade dispoñen de auga potable pero debido ás últimas chuvias estragáronse as tuberías e teñen que ir buscala, como hai uns anos, a un pozo lonxano ou collela alí onde se deposita), erguerse coa luz do día e deitarse con velas...

A comida habitual son o arroz e os “frijoles”, un pouco de “cuajada” (que é algo parecido ó noso queixo fresco pero máis salgado) e “tortilla”. Con sorte algún día hai plátano maduro e galiña asada, “rostisada”(rebozada) ou en sopa con verduras varias (riquísima) e, a todas horas, café. Agora é época de laranxas e tamén as “chupan” decote. O prato básico é tanto para o almorzo como para a comida ou a cea.

O mellor foi estar cos rapaces, e intentar xogar un pouquiño con eles, aínda que para a maioría as súas labores non lle permitan facelo todo o que quixeran, algúns deles érguense ben cedo e traballan arreo.

Isto acontece dunha parte polas necesidades familiares e doutra porque na escola de Sasle só hai clase de primaria e para secundaria teñen que desprazarse ata Jinotega. Pedro Pablo, por exemplo, ía tódolos sábados a clase na vila, pero houbo unha folga de transportes pola que perdeu un mes de aulas e tivo que deixar o curso pola metade. Agora é un experto en ordeñar vacas e no traballo do campo (para o cal camiña tódolos días ata a comunidade de Sisle). Un homiño con a penas 13 anos, un homiño en miniatura:

Aproveitamos tamén para visitar, con Verónica como guía, o cerro de Yucapuca, lugar emblemático por ter albergado a Sandino e ás súas tropas e dende o que se divisa o lago Apanás e incluso se intúe Jinotega.

Moi próxima ao cumio está a casa de José Luis, outro dos beneficiarios do proxecto. Este home mercou hai pouco a súa propiedade, coa idea de destinala a fins turísticos (unha gran idea tendo en conta o enclave no que se encontra). É unha persoa con moita iniciativa (tal como din os seus veciños), o que podedes comprobar nas seguintes fotos:

Nunha viaxe a Guatemala observou un sistema para obter electricidade a partir de muíños de vento. Cunha pequena inversión (ao redor de 5000 C$, uns 100 €) adaptou o sistema á súa casa e agora dispón, onde ninguén máis ten, de enerxía eléctrica. A contradicción de ser unha das comunidades máis próximas ao lago Apanás, cunha hidroeléctrica que abastece de enerxía ao 33% do país, e vivir entre penumbras, vese contrarrestada polo enxeño e as ganas de prosperar dalgunhas persoas coma el.

A nosa aventura rematou dándonos un baño no río Sasle (baño de limpeza, sustito da ducha) nunha auga de condicións dubidosas e unha paraxe espectacular.

Hoxe saímos de viaxe, rumbo ás illas de Solentiname.

Contaremos máis á volta, xa na compaña de Xavi.

Por certo, benvido a Nicaragua, benvido a Jinotega!

Raquel e Sabela

Eleccións municipais en Nicaragua

O pasado Domingo 9 de Novembro houbo eleccións municipais en Nicaragua, ás que se presentaron 4 forzas políticas das cales dúas eran as que se rifaban o poder, o FSLN, Frente Sandinista de Liberación Nacional, que ocupa o poder actualmente baixo o mandato de Daniel Ortega e o PLC, Partido Liberal Constitucionalista. As outras dúas son ALN e PRN. Había tamén outro partido chamado MRS (Movimento de Renovación Sandinista) ó cal non lle foi pemitido presentarse por razóns supostamente administrativas e que apoiaba nesta ocasión á candidatura do PLC.
Aquí en Jinotega puidemos ver o peche de campaña do PLC o pasado Sábado día 1 e o Luns 3, o do FSLN, que podedes ver nas fotos.

O luns, debido a que era feriado, non houbo tódolos buses e tivemos que pasar a noite en Managua, o ambiente estaba caldeado había varias rúas pechadas e bastante presenza policial. Escoitamos na radio que se produciran varios enfrontamentos na cidade con algún morto, incluso unha nena de oito anos, isto último desmentirono despois na televisión, pero o caso é que as informacións que seguen chegando son bastante confusas. A xente que vimos de celebración era do FSLN. O PLC declara que houbo fraude electoral, cometéndose varias irregularidades e as cousas están tensas.

A anterior fin de semana pasamos unha pequena estancia no hospital de Jinotega e alí a cada persoa que cubría os papeis para que os atenderan en urxencias recordábanlle en que casilla tiñan que votar. Incluso no horóscopo do xornal facían mencións como: “usted es responsable y sabe por quién debe votar”. Tamén escoitamos dicir á xente que nos últimos dous anos os funcionarios vense obrigados a apoiar ó Frente (incluso nestes días de campaña, a saír á rúa en manifestación) dándose o caso de persoas que mudaron de traballo por non querer facelo. Tamén os estudantes becados na universidade son obrigados ao mesmo e fai aproximadamente 3 semanas por negarse a iso houbo unha carga e varios feridos.
Aquí no departamento de Jinotega gañou sobradamente o PLC, pero en Managua a día de hoxe seguen sen aclararse as cousas (parece que se van recontar os votos e que haberá que agardar ata principios de Decembro para saber en que queda todo).

Temos que resaltar que o que aquí comentamos xurde do que escoitamos na rúa, e, como xa comentamos, Jinotega é principalmente liberal. En xeral, tanto a xente como os medios de comunicación son bastante partidistas, polo que as versións poden ser totalmente opostas e incluso aspectos tan "claros" como podería parecer a morte dunha persoa son aquí moi dubidosos. O que sí podemos afirmar é que se percibe un ambiente realmente tenso.

Esperemos que vaia a mellor...

Buenas Prácticas. Biodigestores IV

Como lo prometido es deuda, en la entrada de hoy veremos el proceso de implementación de los biodigestores del proyecto de Enxeñería Sen Fronteiras (ESF-Galicia) "Apoyo a productores para la realización de buenas prácticas agrosilvopastorales y reducción de áreas degradadas en 4 comunidades de la parte alta de la subcuenca del rio Viejo (Jinotega, Nicaragua)". Este proyecto contó con la financiación de la Xunta de Galicia.

La construcción fue realizada por la asistencia técnica formada por Iván Urbina y Martín Herrera con la colaboración del técnico del proyecto Carlos G. Guatemala (La Cuculmeca).

Podemos ver el esquema del digestor que queremos construir en la siguiente figura: a.- Excavación de la fosa
– El desnivel a lo largo del piso no debe ser mayor de 5 cm por metro de longitud.
– Se debe cavar la fosa en forma de talud o chaflán con una pendiente del 10 %, con el objetivo de evitar que se derrumbe

b.- Construcción de las piletas de entrada y salida
En los extremos superiores del biodigestor se colocan dos piletas, uno para la alimentación y otro para la expulsión . Las piletas son hechas de
bloques, unidos con cemento y tienen un tamaño aproximado de 50 cm2.
– La pileta de alimentación es por donde se introduce el estiércol y se agita la mezcla de estiércol y agua. Contiene en su interior un tubo de PVC que lo vincula a la fosa. Hay que procurar que la profundidad del tubo no sea excesiva para no entorpecer la entrada y batida del líquido.

La pileta expulsora lleva otro tubo en su interior por donde sale el líquido digerido.

c.- Preparación de la bolsa para el digestor
En el caso de este proyecto, el tubo de plástico es de 1,30 m de diámetro, y el ancho de la trinchera es de 1,20 m en la cima, y 1 m en el fondo, con 1 m de profundidad; la longitud es de 6 m, menos uno que es de 18 m.
El procedimiento de instalación es el siguiente:
– Se extiende el plástico sobre un piso seco y firme, sin piedras ni objetos que puedan romperlo.
– Se corta el plástico en dos tramos iguales con la longitud deseada, y una se introduce dentro de la otra. Para meter un plástico dentro del otro, una persona sin zapatos pasa por dentro de un plástico introduciendo el otro plástico.

La tubería de la entrada de PVC se inserta en un extremo del tubo de plástico. La película de plástico se pliega alrededor de la tubería y se afianza con 5 cm. de la tira de caucho. Las tiras se envuelven en una capa continua para cubrir los bordes del plástico completamente y termina en el tubo de PVC. El tubo de la entrada está entonces cerrado con un cuadrado de plástico y una tira de caucho

d.- Salida del biogás y válvula de seguridad.

e.- Protección y cierre

Por último veremos un corte transversal y frontal del biodigestor y una foto de uno que ya está en funcionamiento.

En los próximos días nuestras compañeras Raquel Rodríguez y Sabela Dávila, que están estos meses de PCR en Jinotega, visitarán a algunos de los beneficiarios de este proyecto y nos comentarán si se han cumplido los objetivos que se pretendían alcanzar.

Nota: La visita a los beneficiarios se hará gracias a la inestimable colaboración de ISF-Apd que amablemente nos cederá un vehículo un par de días.